“I gcroílár gnóthaí laethúla na hEorpa; i gcroílár an tsaoil sa Bhaile.”

Niamh Ní Fhionnghalaigh

Do Ghaeil na hÉireann, ba í an bhliain 2022 i bhfad níos tabhachtaí ná aon bhliain caitheadh. Dúinne, ba í seo an bhliain a fhaightear Lánstádas na Gaeilge den Aontas Eorpach. 

I mBunreacht na hÉireann 1937, mhaígh an Stáit go “Ós í an Ghaeilge an teanga náisiúnta is í an phríomhtheanga oifigiúil í,” agus an Bearla mar theanga oifigiúil eile. 

Ba í Éire an chéad Stát san Eoraip chun an fhreagairt seo a thabhairt ar éisiúintí theanga mhionlach.

Ón bpointe sin ar aghaidh, troid muintir na hÉireann ar son ceartaí ár dteanga agus i 2007 tugadh lánstádas dí. Áfach, chur an Rialtas maolú a iarraidh le teorainn a chur i bhfeidhm ar an méid doiciméad a aistríodh go Gaeilge ina dhiadh sin mar gheall ar ganntanas ar aistritheoirí agus acmhainí teichneolaíochta chúng.

Ach anois, tá Gaeilge ina teanga oifigiúil oibre den AE.

“Is aitheantas tábhachtach í an lánstádas ag léibhéal idirnáisiúnta d’ár bhféiniúlacht mar daoine le teanga ar leith a úsáidtear in éineacht leis na teangacha eile a bhfuil meas againn ar agus a úsáidimid,” a deir Uachtarán na hÉireann, Micheál D. Ó hUigínn, i ráitéis.

“Cuireann sé ár dteanga ar chomhcéim le duine de bhunaitheoirí an t-Aontas, agus lena Stát a ghlac balraíocht san Aontas leis na blianta ó thús.”

Leis an stádas nua-fheabhsaithe, cruthfaidh sé deiseanna oibre nua do chéimithe a bhfuil suim acu a bheith ag obair leis an teanga, le líon na n-oibrithe Gaeilge sna hinstitiúidí Eorpach ag méadú go thart ar 200. 

Ach dár le Ó hUigínn, caithfear níos mó athraithe a dhéanamh sa bhaile fós.

“Is mean cummarsáide álainn, lán le brí í an Ghaeilge, a nascann muid go smior lenar dtimpeallacht, lenar stair leis an dúlra agus lena chéile,” arsa Ó hUigínn.

“Fad is atá an teanga á húsáid gach lá san AE, caithfimid bheith freagracht go chialaíonn an dheis seo rud éigin inár saoil féin. I gcroílár gnóthaí laethúla na hEorpa; i gcroílár an tsaoil sa Bhaile.”

Photo Credit: WikiMedia